Bu anlamda Sayın Zeydan, uzun süredir Eskişehir Ticaret Borsası başkanlık görevini yürütüyor. Dolayısıyla Ticaret Borsası'na ait merak ettiğiniz soruları ki, özellikle son zamanlarda gıda krizi dahil daha pekçok soruyu köşe yazarımız Hüseyin Turhan Bey sordu,Ömer Zeydan Bey cevaplandırdı. Keyifli okumalar.
Eskişehirdenhaber- (Hüseyin Turhan): Ömer Bey kısaca sizi tanıyabilirmiyiz?
Ömer ZEYDAN (Eskişehir Ticaret Borsası Başkanı): Öncelikle bizlere bu imkanı verdiğiniz için Eskişehirdenhaber sitesine çok teşekkür ediyorum. 1959 Eskişehir doğumluyum. İlk Orta ve Lise tahsilimden sonra Anadolu Üniversitesi İktisat Fakültesinden ve daha sonra yine Anadolu Üniversitesi Hukuk Bölümü/Adalet programından, ayrıca yine aynı üniversitenin İş Sağlığı ve Güvenliği bölümünden mezun oldum. Ağırlıklı olarak bakliyat toptancılığı ve inşaat işleriyle iştigal eden aile şirketimiz Zeydanlar Toptan Gıda ve İnşaat firmasında ailemizin dördüncü kuşak üyesiyim. Ayrıca, Espa Gıda İht. Mad. Paz. A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı olarak ticari faaliyetlerimize devam etmekteyiz.2013 yılından bu yana ETB Yönetim Kurulu Başkanı olarak görev yapmaktayım. Ayrıca TOBB Genel İdare Kurulu üyeliği, AÜPAK başkan yardımcılığı, ETB-Lisanslı Depoculuk AŞ.de YK başkanlığı ve Beylikova Besi Organize Bölgesi YK üyeliği görevlerimi halen sürdürmekteyim. TOBB Yönetim Kurulu Üyeliği, TOBB Borsalar Konseyi Üyeliği, Bursa Eskişehir Bilecik Kalkınma Ajansı (BEBKA) Kalkınma Kurulu Başkanlığı ve Ulusal Hububat Konseyi Meclis Üyeliği görevlerinde bulundum. Evli ve iki çocuk babasıyım.
Eskişehirdenhaber- (Hüseyin Turhan): Ömer Bey Ticaret Borsası'ndan bahsedermisiniz?
Ömer ZEYDAN (Eskişehir Ticaret Borsası Başkanı): Ticaret Borsaları; 5174 sayılı Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanununda yazılı esaslar çerçevesinde Borsa kotasyonlarına dahil maddelerin alım - satımı ve Borsada oluşan fiyatlarının tespit, tescil ve ilanı işleriyle meşgul olmak üzere kurulan kamu tüzel kişiliğine sahip kurumlardır. Ticaret Borsaları; bulundukları yerlerde üretimi, tüketimi ve pazarlaması yeterli kapasitede olan, bu sebeple Borsaya kota edilmiş olan maddelerin alım - satımının, fiyatlarının serbest rekabet düzeni içinde tespit ve ilanı işleriyle meşgul olan organize pazarlar olduğundan, Ticaret Borsalarının varlığı bir anlamda emtiaya bağlı olmaktadır. Bu özelliği ile Ticaret Borsaları serbest piyasa ekonomisinin önemli bir unsuru olmaktadır.
Eskişehirdenhaber- (Hüseyin Turhan): Eskişehir'deki faaliyetlerinize gelecek olursak bu anlamda neler söylersiniz?
Ömer ZEYDAN (Eskişehir Ticaret Borsası Başkanı): Eskişehir, Türkiye'nin önemli tarım merkezlerinden biridir. Özellikle tahıl üretiminde önemli paylara sahip olan ilimiz, şeker pancarı, yağlık ayçiçeği, dane mısır gibi bitkilerin üretiminde de önemli yer teşkil etmektedir. İlimizin iklim ve topoğrafik özellikleri bakımından hububat üretimi ağırlık kazanmıştır. İlimizde ekim yapılan arazilerin büyük bir bölümünün kuru arazi olması nedeniyle mevcut tarımsal arazinin tümüne her yıl ekim yapılamamaktadır. Ayrıca; yıllık yağış miktarının beklenen seviyelerde olmaması da bu durumu kaçınılmaz kılmaktadır. İlimizdeki üretim verileri ile Türkiye rakamlarını karşılaştırdığımızda Buğday, Arpa, Şekerpancarı, Ayçiçeği, Dane Mısır,Silajlık Mısır, Soğan ve Domates üretim miktarı bakımından öne çıkan ürünler olup, ülkemiz üretiminde önemli bir paya sahiptir. İlimizde en fazla Buğday ekimi yapılmaktadır. Akredite bir Borsa olan Eskişehir Ticaret Borsası'nda, hasadı yapılan hububatın büyük bir kısmının işlemi gerçekleştirilmektedir. Merkez yerleşkemiz dışında Çifteler, Sivrihisar ve Beylikova'da bulunan İrtibat Bürolarımızda da pazar oluşmakta ve çiftçilerimiz ürünlerini alıcılara satmakta ve tescil işlemlerini gerçekleştirmektedir.Satışının sağlanması için Borsamıza getirilen tarım ürünleri hem gerçek değerini bulmakta hem de tescil edilerek kayıt altına alınmaktadır. Borsamız, harman sezonundaki yoğun dönemlerde çiftçilerimize ve üyelerimize 7/24 hizmet vermektedir.
Eskişehirdenhaber- (Hüseyin Turhan): Ekonomide 2024 yılından beklenti ve öngörüleriniz nelerdir?
Ömer ZEYDAN (Eskişehir Ticaret Borsası Başkanı):2024 yılında dünya ekonomisinin, 2023 yılına kıyasla daha yavaş bir büyüme göstermesi bekleniyor. Uluslararası Para Fonu (IMF), 2024 yılı dünya büyüme tahminini yüzde 3'ten yüzde 2,9'a düşürdü. IMF, büyümenin özellikle Rusya-Ukrayna savaşı, enflasyon ve küresel tedarik zincirindeki kesintiler nedeniyle yavaşlayacağını öngörüyor. Gelişmiş ülkelerdede büyümenin, 2023 yılına göre daha yavaş seyretmesi bekleniyor. IMF, gelişmiş ülkelerin 2024 yılında yüzde 1,4 oranında büyüyeceğini tahmin ediyor. Bu büyüme oranı, 2023 yılındaki yüzde 1,5'lik büyümenin altında gerçekleşecek. Ancak gelişmekte olan ülkelerde büyümenin, 2023 yılına göre daha yüksek olması beklenmekte. IMF, gelişmekte olan ülkelerin 2024 yılında %4,4 oranında büyüyeceğini tahmin ediyor. Bu oran, 2023 yılında oluşan %3,6'lık büyümenin üzerinde kalacak.
Türkiye ekonomisi için de 2024 yılında yavaş bir büyüme olacağı hesaplanıyor. IMF ve çeşitli uluslararası kurumlar, Türkiye ekonomisinin 2024 de %3 oranında büyüyeceğini tahmin ediyor.
Türkiye ekonomisinin 2024 yılındaki büyüme performansını olumsuz etkileyecek başlıca faktörler şunlardır:
Rusya-Ukrayna savaşı, Filistin - İsrail çatışması, yakın coğrafyamızdaki bölgesel çatışmalar ve gerginlikler, enerji fiyatlarındaki global artış,
Enflasyon ve faiz oranları,
Küresel tedarik zincirindeki kesintiler,
İç siyasi ve ekonomik istikrar.
Tüm bu faktörler Türkiye ekonomisi için önemli bir risk oluşturuyor. Bu durum, Türkiye'nin ithalat faturasını artırarak enflasyonu yükseltebilir. Ayrıca, ihracatı da olumsuz etkileyerek daralan iç pazarla birlikte büyümeyi yavaşlatabilir. Yüksek enflasyon ve faiz oranları da Türkiye ekonomisi için sarsıcı oluyor. Enflasyon, tüketicilerin ve işletmelerin harcamalarını zorunlu olarak azaltarak büyümeyi yavaşlatır. Faiz oranları ise yatırımları ve kredi talebini sınırlayarak büyümeyi olumsuz etkiler. Küresel tedarik zincirindeki kesintiler de Türkiye ekonomisi için büyümeyi yavaşlatacak önemli bir risklerden biridir . Türkiye'in siyasi ve ekonomik istikrarıda ekonomimizi etkileyen önemli bir faktördür. Siyasi anlaşmazlıklar ve gerginliklerle birlikte değerlendirildiğinde ekonomik alandaki belirsizlikler, yatırımları ve kredi talebini azaltarak büyümeyi yavaşlatmaktadır. Sonuç olarak, 2024 yılında dünya ve Türkiye ekonomisinin yavaş bir büyüme göstermesi bekleniyor.
Eskişehirdenhaber- (Hüseyin Turhan): Türkiye ekonomisine dönük kısa bir 2023 değerlendirmesi yapar mısınız? Sizler ve üyeleriniz açısından nasıl geçti?
Ömer ZEYDAN (Eskişehir Ticaret Borsası Başkanı):Türkiye ekonomisi, 2023 yılında yüzde 3,5 oranında büyüdü. Bu büyüme, 2022 yılındaki yüzde 7,3'lük büyümenin altında kaldı. Büyümenin yavaşlamasındaki en önemli faktör, 2023 yılındaki ortalama %78,6 enflasyon oldu. Bu oran maalesef son 24 yılın en yüksek enflasyon oranıdır. Enflasyon, tüketicilerin ve işletmelerin harcamalarını azalttığı gibi özsermaye erimesine neden olarak büyümeyi yavaşlattı. Krediye ulaşımındaki zorluklarla birlikte yükselen faiz fiyatlamaları da büyümeyi yavaşlatan bir diğer faktör oldu. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), sıkı para politikası uygulayarak enflasyonla mücadele için faiz oranlarını artırdı. 2023 yılında gerçekleşen ve son 19 yılın en yüksek rakamı olan 126 milyar dolarlık dış ticaret açığıda dikkat çekici. Ekonomik büyümenin hız kesmesine rağmen, Türkiye ekonomisinde bazı sektörlerde olumlu gelişmeler de yaşandı.Hizmet sektörü, 2023 yılında yüzde 12,4 oranında büyüdü. Bu, hizmet sektörünün son 10 yılın en yüksek büyüme oranı oldu.Turizm sektörü, 2023 yılında 35 milyar dolar hasıla elde etti. 2019 yılından bu yana en yüksek turizm hasılası gerçekleşmiş oldu. Sanayi sektörü ise 2023 yılında yüzde 10,8 oranında büyüyerek son 10 yılın en yüksek büyüme oranına ulaşmış oldu.
Eskişehirdenhaber- (Hüseyin Turhan): Rusya-Ukrayna savaşı tarım sektörünün ne kadar önemli olduğunu tüm dünyaya gösterdi. Özellikle ekmeğimizin en temel hammaddesi olan buğday üretimini sormak istiyorum.
Ömer ZEYDAN (Eskişehir Ticaret Borsası Başkanı): Tarımsal üretiminin Türkiye için en az savunma sanayi kadar stratejik olduğunu özellikle belirtmek isterim. Buğday ürünlerindeki ticaret açığını kapatmak için çiftçiyi kalitesi yüksek buğday üretimine teşvik etmek çok önemli. Türkiye'de ürettiğimiz buğdayın büyük bir bölümünün vasıfsız buğday denilen ekmeklik özelliği olmayan buğdaylardan oluştuğunu söylemeliyim maalesef. Özellikle Un sanayi ve buğdaya dayalı gıda üretimi yapan sanayi, ham madde olarak enerjisi ve protein oranı yüksek olan buğdayı Rusya ve Ukrayna'dan ithal etmek zorunda kalıyor. Dolayısıyla ve bir manada ithalatı yaptığımız ülkenin çiftçisini desteklemiş oluyoruz. Uygulanması gereken tarım politikalarını hayata geçirerek üretimde kaliteyi artırırsak buğday ve buğdaya bağlı ürünlerdeki ithalatımızı asgari seviyeye çekebilir, dış ticaret açığımızı azaltabilir ve kendi çiftçimizin gelirini de artırabiliriz. Eskişehir Ticaret Borsası (ETB) olarak labratuarlarımızda yılda yaklaşık 40 bin adet buğday analizi yapıyoruz. Bu analizlerin sonuçlarına baktığımızda ürün kalitesi yavaş yavaş yükseliyor, ancak henüz hedeflediğimiz ivmede değil ne yazıkki.
Tarımın doğru yapılmasının ve yüksek tarımsal gelir elde edilmesinin hangi yöntemlerden geçtiği çiftçiye çok iyi anlatılmalı, yüksek kaliteli ürün daha fazla desteklenmelidir.
Eskişehirdenhaber- (Hüseyin Turhan): Eskişehirde bilinçli ve modern hububat yetiştiriciliği yapılabiliyor mu?
Ömer ZEYDAN (Eskişehir Ticaret Borsası Başkanı): Bu soruya şu şekilde cevap verebilirim. Ticaret Borsası olarak yapmış olduğumuz çalışmaların neticesinde hasat dönemi elde edilen tarımsal verilerin geçmiş hasat dönemlerine kıyasla daha olumlu ve sevindirici olduğunu görüyoruz. Dolayısıyla çabalarımızın en önemli sonuçlarından birisi doğruların bir araya getirildiği tarım uygulamalarıyla kaliteli ve sağlıklı üretim mantığının bölgemiz genelinde yerleşmeye başlamasıdır. Bölgemizde verimlilk ve kaliteyi esas alan bilinçli ve modern hububat yetiştiriciliğinin önünün artık açıldığını rahatlıkla söyleyebilirim. Çiftçilerimiz ürünlerinin reel kalitesini ölçerek ve bilerek pazara arz ediyorlar. Şeffaf ve serbest rekabet ortamının sağlandığı elektronik satış salonumuzda reel fiyatla alıcıya ulaştırabiliyorlar.
Eskişehirdenhaber- (Hüseyin Turhan): Ömer bey son olarak Eskişehir Ticaret Borsası'nın sosyal sorumluluk projelerinden bahsedermisiniz?
Ömer ZEYDAN (Eskişehir Ticaret Borsası Başkanı): Ticaret Borsası olarak Eskişehirde çok farklı alanlarda sosyal sorumluluk hizmetlerimiz oluyor. Hatırladığım kadarıyla sıralayacak olursam;
Dar gelirli ve başarılı yaklaşık 80 Üniversite öğrencimize karşılıksız burs sağlıyoruz.
İlk ve orta öğretim öğrencilerine kırtasiye ve giyim desteğinde bulunuyoruz.
Özellikle Ramazan ayında tespit ettiğimiz ihtiyaç sahibi ailelere ayni yardım yapıyoruz.
Eğitimi çok önemsiyoruz. Borsamız imkanları ile Eskişehir'de yapmış olduğumuz biri İlköğretim diğeri lise olmak üzere Borsamızın adını taşıyan iki tane okulumuz var. Bunlar, Tepebaşı Batıkent Mahallesindeki Eskişehir Ticaret Borsası İlköğretim Okulu ve Emek Mahallesindeki Eskişehir Ticaret Borsası Lisemizdir. Ayrıca Eskişehir Ticaret Borsası merkez yerleşkesi içerisine kültürel ve sanatsal faaliyetleri icra etmek üzere Sergi ve Sanat Galerisi kurduk. Tüm sanatçılarımızın eserlerini sergileyebilecekleri sanat galerimiz şehrimiz sanatçılarının ve sanat severlerin hizmetindedir. Eskişehir Ticaret Borsası merkez yerleşkesi içerisinde bulunan Yeşil Alanda, Gazi Mustafa Atatürk'ün "geçmişini bilmeyen geleceğine yön veremez " sözünden yola çıkarak tarımsal mekanizasyonun gelişimini anlatmak üzere tarım aletleri müzemizi kurduk . Borsamızda, ilçelerimizde, köylerimizde sürekli olarak tarımsal bilgilendirme toplantıları düzenliyoruz. Basılı yayınlarımızla bu tür bilgilendirmeleri destekliyoruz. Prof. Dr. Engin Kınacı – Prof. Dr. Gülcan Kınacı tarafından Borsamız için kaleme alınan "Orta Anadolu'da Kışlık Tahıl Tarımı" adlı eseri tüm tarım paydaşlarımıza ücretsiz olarak dağıttık. Bu kitap çiftçilerimiz için bir başucu kitabı niteliğinde hazırlandı. Teknolojik gelişmeler yakından takip edilerek geliştirilen IOS ve ANDROİD "ETB Mobil Borsam" uygulaması 2014 yılında tüm üyelerimizin ve paydaşlarımızın hizmetine açıldı. Üyelerimize, Çiftçilerimize ve tüm tarım paydaşlarımıza danışmanlık hizmeti vermek üzere ESKİŞEHİR TİCARET BORSASI İdari Binasında 4 adet Danışman Ofisi tefriş edildi. "Kadın ve Toprak" temalı ulusal fotoğraf yarışması düzenledik, fotoğraf sergi açılışını ve ödül törenini ETB Sanat Galerisinde gerçekleştirdik. Emekçi kadınların göz önüne alınması ve kadının tarımdaki önemli rolünü göstermek amacıyla düzenlediğimiz sergi, Borsamız çatısı altında birçok kişiye ulaşma fırsatı buldu.
Eskişehirdenhaber- (Hüseyin Turhan): Bizlere zaman ayırdığınız için çok teşekkür ediyor son olarak okuyucularımıza neler söylemek istersiniz?
Ömer ZEYDAN (Eskişehir Ticaret Borsası Başkanı):Tarım çok önemli ve stratejik bir sektör. Atatürk'ün dediği gibi "milli ekonominin temeli tarımdır".
Kalkınmış Türkiye'mizin temel taşlarından biride tarım sektörüdür.
Bizde bu sektörün daha da gelişmesi için çalışıyoruz. Üretcilerimiz tarım faaliyetlerinde karşılaştırkları her türlü sorunları için borsamızı ziyaret ederek zirai danışmanlarımızdan ücretsiz bilgi ve destek alabilirler.
Bu vesileyle üyelerimize bol ve hayırlı kazançlar, üreticilerimize bereketli hasatlar diliyorum.
