TRAFİKTE SAYGI ve KURALLARA UYUM

02.05.2024 00:00

Bu ay için yazımın konusunu düşünürken tesadüf olarak Almanya, Berlin
seyehatim gerçekleşti. Çünkü kızım Berlin' de yüksek lisans yapma hakkını kazanmış
idi. Kızım ile birlikte Berlin' de bir hafta kaldım ve mesleğim gereği olarak Berlin' de trafik
düzenini inceleme şansım oldu. 1999 yılından beri yurt dışında ulaşım ve trafik
konusunda inlelemelerde bulunup, ülkemiz ile karşılaştırıp çözüm önerileri getirmeye
çalışıyorum. Bu ay ki yazımı bu bağlamda sunmaya çalışacağım.

Trafikte "hizmet düzeyi" kavramı bulunmaktadır. Hizmet düzeyi yolu kullananların,
yoldan olan memnuniyetlik ölçüsünü belirtir. Bu düzeyler A ile F harfleri arasında
değişir. A hizmet düzeyi yaklaşık olarak istenilen hızın yapılabildiği, trafik yoğunluğunun
çok az olduğunu gösterir. F hizmet düzeyi ise tam tersi olarak trafik hızının çok düşük
olduğunu, trafik yoğunluğunun çok yüksek olduğunu gösterir. Dünyanın neresine
giderseniz gidin trafik akışı mükemmel değildir. A hizmet düzeyini yakalamak oldukça
zordur. Genel olarak, kentiçi ulaşımında özellikle pik saatler olarak adlandırdığımız
sabah ve akşam trafiklerinde oldukça fazla yoğunluk görülmektedir.

Yukarıda bahsedilen trafik değişimlerini açıklamamın sebebi, trafik kurallarına
uymama, sabırsızlık, trafik akışını tehlikeye düşürme gibi olumsuz durumlar F tipi gibi
hizmet düzeyinin düşük olduğu yoğun trafikli zamanlarda artmaktadır.

Trafikte saygı; öncelikle sürücü ve yayaların kendilerine duydukları saygıdan
başlar. Normal zamanlarda yaşamış olduğumuz saygısızlıklar, trafikte de
yaşanabilmektedir. Her iki durumda da saygısızlık eden de, saygısızlığa maruz kalan da
zarar görmektedir. Sürücülerin sabırsızlıktan veya kendini ispat etme gibi psikolojik bir
sorundan dolayı trafiği tehlikeye attıkları bir gerçektir. Ancak daha üzücü olan, trafikte
yaşanan saygısız hareketlerden, daha çok normal sürücü ve yayalar zarar görmektedir.

Trafikte aşırı hız yapma, hatalı sollamalar, ani şerit değiştirmeler, çevreyi rahatsız
edecek şekilde gürültü yaparak araç kullanmak, hatalı park etmeler...v.s başlıca trafiği
tehlikeye düşüren, diğer sürücü ve yayaları zorda bırakan, madur eden saygısızca
davranışlardandır.

Hatalı sollama yapılır. Çarpışmayı önlemek için normal sürücü tedbir alır . Kendini
feda eder. Ama olaydan kurtulan saygısızca araç kullanan sürücü olur. Aşırı hız yapılır.
Durmak ve doğru karar vermek zorlaşır. Diğer sürücü veya yayalara çarpar. Zararı
büyük oranda gören yine diğer sürücü ve yayalardır. Hatalı park edilir. Trafik akışı
engellenir. Trafikte kuyruklanmalar başlar. Trafik akışı aksadığı için trafik kurallarına
uymama olayları artar. Kırmızı ışıkta geçmeler artar. Ani duruşlar olduğu için arkadan
çarpma kazaları artar. Sürücüler kavşaklarda geçiş için sıralarını beklemezler. Diğer
sürücü ve yayaları göz ardı ederek en öne geçmeye çalışırlar. Bunlar tamamen trafikteki
saygısızca hareketlerdir.

Aslında bu tehlikeli haretketler arttıkça trafik akışı hızı da aynı oranda
düşmektedir. Trafik hızı normalden daha düşük seviyelere inecektir. Trafikte bu tür ani
tehlikeli hareketler arttıkça, sürücü ve yayaların tedirgin ve süpheci duyguları artar.
Sonuçta karar vermeler gecikir. Beklemeler meydana gelir ve yavaşlamalar oluşur.
Sonuçta kaybeden tüm sürücü ve yayalardır.

İnsanlar devamlı sevinç halinde olmayabilir. Ben "herkes üzülsün" demiyorum.
Bizlerin sevinç anı, diğerlerinin üzüntülü anına rastlayabilir. Ses düzeyi , motor sesi veya
müzik sesi şeklinde olabilir. Yüksek sesle araç kullandığımız bir yerde küçük bebeler
uyuyor halde olabilir. Onların ani uyanmalarına sebep olabiliriz. Ayrıca sesli geçilen bir
yerde hasta veya cenaze olabilir. Bu durumda o insanların üzüntüsünü daha da artırmış
oluruz.

Herşeyin "azı karar, çoğu zarar" derler. Doğrudur. Herşeyin normal seviyede
kalması daha güzeldir. Aşırı şeyler her zaman zarar getirir. Ayrıca düzenli, benzer ve
aynı seviyede olan hareketler her zaman akışı hızlandırır. Bu bahsedilen konular trafikte
de aynen geçerlidir. Araçların hızları ne kadar birbirine yakın ise akış o kadar hızlanır.
Bundan herkes fayda görür. Zaman kazancı sağlanır. Bunun için trafikte tehlikeli
hareketlerden ve saygısız davranışlardan kaçınmalıyız. Aksine tecrübesiz sürücülere
öncelik tanıyarak onların geçikmelerini azaltmalıyız.

Trafikte sürücü ve yayaların birbirlerine olan saygıları ne kadar artarsa,
kentlerimiz o kadar yüksek seviyede daha yaşanabilir olur. Lütfen trafikte medeni
insanlar olarak birbirimize saygı gösterelim. Özellikle ramazan ayında bu duruma daha
dikkat edelim. 10 dk gecikme olsun. Am tarfikte kötü ve üzücü sonuç olmasın. Bizler
gerçekten bunu rahatlıkla başarabiliriz.

Trafikte saygının yüksek seviyede olduğu günler yaşamamız dileğiyle…

Hatamız oldu ise affola…

Saygılarımla,

Prof. Dr. Murat KARACASU
Eskişehir Osmangazi Üniversitesi
İnşaat Mühendisliği Bölümü
Ulaştırma Anabilim Dalı Başkanı
muratk@ogu.edu.tr