logo
Yazarlar
Eskişehir
Gündem
Dünya
Ekonomi
Politika
Spor
Sağlık
Teknoloji
⤵
KültürEhlibeytRöportaj
HOŞGELDİNİZ! BUGÜN 10 EKİM 2025, CUMA



ABD—ÇİN KÜRESEL SATRANÇ OYUNUNDA YENİ HAMLELER

Köşe yazısı - Analiz
10.10.2025 14:16
ABD—ÇİN KÜRESEL SATRANÇ OYUNUNDA YENİ HAMLELER
ABD—ÇİN KÜRESEL SATRANÇ OYUNUNDA YENİ HAMLELER
Jeopolitik, jeostratejik gibi terimler ile sık karşılaşılmakla beraber genel olarak anlamlandırmakta sıkıntı yaşanmaktadır. Jeo ön eki kendinden sonra gelen kelime ile coğrafyanın beraber ve etkileşimli olarak incelenmesini ifade eder. Örnek olarak jeopolitik dendiğinde coğrafyanın politika ile beraber değerlendirilmesini gerektirir. Uluslararası olayları incelerken sürekli olarak en azından ülkelerin coğrafyalarının canlandırılması olayları daha anlaşılır kılacaktır.

Eylül ayında gerçekleşen; gelecekte oluşturabileceği etkiler açısından kritik olabilecek üç olay medyada yeterince yer bulmamıştır. Bunlardan birincisi; ABD ile Venezüella (05 Eylül 2025) arasında başlayan askeri gerginlik, ikincisi Nepal'de hükümetin istifası ile sonuçlanan gösteriler (08 Eylül 2025) ve son olarak ise Trump'ın Afganistan'dan Bagram Hava Üssünü talep etmesi (21 Eylül 2025) olmuştur.
ABD—ÇİN KÜRESEL SATRANÇ OYUNUNDA YENİ HAMLELER
Harita-1 Venezüella, Nepal ve Afganistan'ın Konumları (Kaynak: http://cografyaharita.com )

 ABD'nin 2021'in Ağustos ayında çok hızlı bir biçimde Afganistan'dan çekilmesini, Trump sürekli ve acımasız bir şekilde eleştirmiştir Uluslararası ortamda bu kadar hızlı bir çekilmenin müttefik ülke ve halklar üzerinde ABD imajı açısından yıkıcı bir etki oluşturmuştur. Jeostratejik olarak Orta Asya, Pakistan, İran ve Çin'in batısını etki altına alabilecek bir konumda olan Bagram ve Kandahar Üslerinden de feragat etmiştir. Trump'ın Bagram Üssünü tekrar talep etmesinin en temel nedeni aşağıda haritadan anlaşılmaktadır.
 
ABD—ÇİN KÜRESEL SATRANÇ OYUNUNDA YENİ HAMLELER
Harita-2 Bagram Üssü'nün konumu (Kaynak: https://www.aljazeera.com)
Nepal, Çin ile Hindistan arasında sıkışmış ve denize bağlantısı olmayan bir ülke konumundadır. Eylül ayı başlarında Çin yanlısı hükümetin birçok sosyal medya platformunu ülke çapında kapatması nedeni ile başlayan ve gençlerin yüksek katılım gösterdiği protesto gösterilerinde 70'ten fazla kişinin hayatını kaybetmiştir. Gösterilerin büyümesi üzerine hükümet istifa etmiştir. Cumhurbaşkanı tarafından 5 Mart 2026 tarihine seçim yapılacağı açıklanmış olsa da halen gerginlik devam etmektedir.

  Venezüella-ABD gerilimi ise yıllardır devam etmektedir. Ancak ABD'nin türlü gerekçeler ile askeri müdahalenin bu kadar sık dile getirilmesi ve ABD'nin hatırı sayılır bir güç yığması dikkat çekicidir. Venezüella; 303 milyar varil petrol rezervi ile dünyanın en büyüğüdür. En yakın takipçisi 267 milyar varil ile Suudi Arabistan'dır. Petrol fiyatlarının düşük olmasına rağmen; Venezüella'nın 1996 yılında petrol ihracatının en üst seviyeye ulaşmıştır. Venezüella'nın 28 milyonluk nüfusunun petrol ve diğer kaynaklar nedeni ile refah içinde yaşaması gerekirken ABD'nin uzun yıllardır süren politikalarının da etkisi ile hiper enflasyon ile uğraşmaktadır. Anti emparyalist ve Anti ABD politikalar izleyen Hugo Chavez'in başa geçtiği 1999 yılından itibaren petrole ilişkin sektörleri kamulaştırması gerilimleri artırmıştır. Ancak 2022 yılında Ukrayna-Rusya Savaşı'nın başlaması ile petrol arzının artırılması ve dolayısıyla fiyatların düşürülmesi amacı ile ABD talebi ile görüşmelerin de yapılması çıkarların ön planda olduğunu göstermektedir.

            ABD yıllardır Güney Amerika'yı kendi etki alanı olarak görmektedir. Dünyadaki hiçbir ekonomik ve siyasi gücün bölgeye girmesine müsaade etmemesi Güney Amerika ülkelerinin yer altı kaynaklarını ağırlıklı olarak ABD şirketleri tarafından işletilmesini sağlamaktadır. Güney Amerika halklarının refahına karşı bir suikast olarak tanımlanabilir. Ayrıca yönetimleri ve hatta sınırları kendi istediği gibi değiştirdiği (Panama ülkesinin kuruluşu buna güzel bir örnektir.) dikkate alınmalıdır. Trump tarafından başkan seçilir seçilmez Panama Kanalı'nın Çin tarafından kontrol edildiği yönündeki söyleminin nedeni; Kanal giriş ve çıkışlarında bulunan ve buna yönelik hizmet veren Balboa ile Cristóbal limanlarını işleten Panama Ports Company'nin Hong Kong merkezli Hutchison Ports şirketine ait olmasıdır. Ayrıca Çin merkezli firmalar tarafından bölgedeki yatırımların artması da ABD tarafından Çin'in bir hamlesi olarak görülmüştür. Ayrıca; ABD'nin mevcut Güney Amerika politikasında; BRICS'in kurucu üyesi olan Brezilya'ya karşı Arjantin'i bir güç olarak desteklemesi ve olumlu ilişkiler kurması dikkat çekicidir.
           
Venezüella ile başlayan sürecin hemen ardından Nepal iç karşışıklığı ve ABD'nin Afganistan'dan üs talep etmesi ile devam etmesi ilginçtir. Venezüella'nın Çin ilişkilerine karşılık ABD'nin Venezüela'yı askeri olarak tehdit etmesi, devamında Çin yanlısı olan Nepal hükümetinin düşmesi ve Afganistan'dan üs talep edilmesi ABD-Çin satrancında ABD'nin hamlesi olarak gözükmektedir.



 
Yorumlar
Yorum bulunmuyor.
Yorumlarınızı paylaşın

--
ABD—ÇİN KÜRESEL SATRANÇ OYUNUNDA YENİ HAMLELER

ABD—ÇİN KÜRESEL SATRANÇ OYUNUNDA YENİ HAMLELER
Eskişehir Uzlaştırmacılar Derneği 3. Olağan Genel Kuruluna Gidiyor

Eskişehir Uzlaştırmacılar Derneği 3. Olağan Genel Kuruluna Gidiyor
ZABITA BALIK SATICILARINI DENETLEDİ

ZABITA BALIK SATICILARINI DENETLEDİ
MEME KANSERİYLE İLGİLİ UZMANINDAN UYARILAR

MEME KANSERİYLE İLGİLİ UZMANINDAN UYARILAR
MİLLİ TAKIM CUMARTESİ BULGARİSTAN İLE KARŞILAŞACAK

MİLLİ TAKIM CUMARTESİ BULGARİSTAN İLE KARŞILAŞACAK
KİTAP OKUMAYAN BİR NESİL GELİYOR

KİTAP OKUMAYAN BİR NESİL GELİYOR
ARACINIZLA YOLDA KALMAMAK İÇİN BUNLARI YAPIN

ARACINIZLA YOLDA KALMAMAK İÇİN BUNLARI YAPIN
SANATSEVERLERİN BULUŞMA NOKTASI

SANATSEVERLERİN BULUŞMA NOKTASI
“Her Fabrika Bir Okul” Projesiyle Gençlere Meslek, Sanayiye Güç

“Her Fabrika Bir Okul” Projesiyle Gençlere Meslek, Sanayiye Güç
AKTİVİSTLER:"BİZE BUNU YAPAN GAZZE'YE NELER YAPMAZ Kİ"

AKTİVİSTLER:"BİZE BUNU YAPAN GAZZE'YE NELER YAPMAZ Kİ"
SONBAHARDA GÖZLERE DİKKAT

SONBAHARDA GÖZLERE DİKKAT
KÖŞE YAZARIMIZ ANKARA KİTAP FUARINA KATILIYOR

KÖŞE YAZARIMIZ ANKARA KİTAP FUARINA KATILIYOR
ÜLKEMİZDE MEME KANSERİ ORANI ARTIYOR

ÜLKEMİZDE MEME KANSERİ ORANI ARTIYOR
ENFLASYON RAKAMLARI AÇIKLANDI.İŞTE AYRINTILAR

ENFLASYON RAKAMLARI AÇIKLANDI.İŞTE AYRINTILAR
SOĞUKLARDA DOĞAL ISI KAYNAĞI BESİNLER NELER?

SOĞUKLARDA DOĞAL ISI KAYNAĞI BESİNLER NELER?
ANAYASA MAHMKEMESİ'NDEN ÖNEMLİ KARAR

ANAYASA MAHMKEMESİ'NDEN ÖNEMLİ KARAR
CUMHURBAŞKANLIĞI KABİNESİ SONRASI GÜNDEMİ DEĞERLENDİRDİ

CUMHURBAŞKANLIĞI KABİNESİ SONRASI GÜNDEMİ DEĞERLENDİRDİ
TEPEBAŞI BELEDİYESİ'NDEN ÖRNEK DAVRANIŞ

TEPEBAŞI BELEDİYESİ'NDEN ÖRNEK DAVRANIŞ
ÜCRETİ KARŞILIĞINDA MEZAR BAKIM DÖNEMİ BAŞLADI

ÜCRETİ KARŞILIĞINDA MEZAR BAKIM DÖNEMİ BAŞLADI
Bahattin Atak’tan Ustalara “Ahde Vefa” Konseri

Bahattin Atak’tan Ustalara “Ahde Vefa” Konseri


Ahmet URFALI
Muharrem AKAYDIN
Hüseyin TURHAN
Prof.Dr. Murat KARACASU
Prof.Dr. Hilmi ÖZDEN
Sevda ÇAKAR
Psikolog Seda TURHAN
Fehmi ERDOĞAN
Tülin ONAR
Necibe ÇETİNKAYA
Astro Mahizer
Mustafa ÇOBANOĞLU
Behçet UYANIK
İbrahim GÜLBAY
Feride TURAN
Muharrem GÜNAY
Rahim TAŞ
Aydın ÇETİNKAYA
Sevil GÖKTUNA
Necmettin BAŞKUT
Dr.Sena Nur CAN
Doc.Dr.Selami Doğan
Mustafa Uğur YÜCEL
Neyyir ARIBAŞ
Fikret GÖRGÜN
Yunus Emre GÜLLÜ
Muhsin TÜRK
Ertuğrul ALTINEL
Lütfiye ÇANACIK
Prof.Dr.Adil ŞEN
Bahadır ÖZALPER
Şerife GÜNDOĞDU
Burcu BOLAKAN
Tonyukuk BORAN
Yusuf BALCI
Prof.Dr.Muzaffer METİNTAŞ





logo

   E-posta: bilgi(@)eskisehirdenhaber.net
Anasayfa Eskişehir Gündem Dünya Ekonomi Politika Spor Sağlık Toplum Teknoloji Kültür Diğer Ehlibeyt İslam Röportaj Özel haber Yazarlar Künye İletişim Arşiv Arama XML/RSS
Tüm hakları Eskişehirden Haber adına saklıdır: ©2019-2025

Yazılı izin alınmaksızın site içeriğinin fiziki veya elektronik ortamda kopyalanması, çoğaltılması, dağıtılması veya yeniden yayınlanması aksi belirtilmediği sürece yasal yükümlülük altına sokabilir. Daha fazla bilgi almak için telefon veya eposta ile irtibata geçilebilir.
Mobil uyumlu haber yazılımı: www.eticaret.com.tr