Türkiye'de bankacılık sektöründe ATM kullanımıyla ilgili önemli bir değişiklik gündemde. Bu değişiklik, özellikle özel bankalar tarafından uygulanacak ve ATM'lerin konumuna göre ayrım yapılmasını içeriyor.
Artan nakit talebi ve operasyonel maliyetler nedeniyle geliştirilen bu model, kullanıcıların para çekme alışkanlıklarını etkileyebilir.
Yeni düzenleme nedir?
Yeni sistem, ATM'leri "şube içi" ve "şube dışı" olarak ikiye ayırıyor. Şube içi ATM'ler, banka şubelerinin içinde veya hemen yanında bulunan makineleri kapsıyor. Şube dışı ATM'ler ise cadde, alışveriş merkezi, metro istasyonu gibi bağımsız noktalarda yer alanları ifade ediyor.
Bu ayrım, para çekme ve yatırma işlemlerindeki limitleri doğrudan etkileyecek şekilde tasarlanmış. Amaç, nakit yönetimini daha verimli hale getirmek ve güvenlik risklerini minimize etmek.
Ne zaman başlıyor?
Uygulama, 1 Ocak 2026 tarihinden itibaren özel bankalar tarafından devreye alınacak. Bazı bankalar, örneğin QNB Finansbank, bu modeli fiilen erkenden uygulamaya başlamış durumda. Ancak genel geçiş tarihi 2026 başı olarak belirtiliyor. Kamu bankalarının bu sisteme katılıp katılmayacağı ise henüz netleşmedi.
Şube içi ve şube dışı ATM'ler arasındaki farklar
Şube içi ATM'ler, banka personeli tarafından daha kolay doldurulabildiği ve güvenlik önlemleri daha yüksek olduğu için avantajlı konumda. Bu makinelerde banknot takibi ve bakım süreçleri daha düşük maliyetli. Öte yandan, şube dışı ATM'ler, dolum için zırhlı araçlar ve ek güvenlik gerektirdiği için daha riskli ve pahalı. Bu nedenle, şube dışı makinelerde limitler sınırlı tutulurken, şube içi olanlarda önemli artışlar planlanıyor.
Para çekme ve yatırma limitlerindeki değişiklikler
Şube içi ATM'lerde günlük komisyonsuz para çekme limitleri mevcut seviyelerin yaklaşık beş katına çıkarılacak. Bazı bankalarda bu sınır 50 bin TL'nin üzerine çıkması bekleniyor.
Şube dışı ATM'lerde ise limitler 10-15 bin TL aralığında kalacak ve sadece sınırlı bir artış olabilir. Yatırma limitleri konusunda da benzer ayrım yapılacağı belirtiliyor, ancak detaylar henüz tam netleşmedi.
Neden bu değişiklik yapılıyor?
Temel nedenler arasında artan nakit talebi, enflasyon nedeniyle yüksek kupürlü banknot ihtiyacının karşılanamaması ve operasyonel maliyetler yer alıyor.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Başkanı Fatih Karahan'ın yeni banknot basımına kapıyı kapatan açıklamaları, küçük banknotların devre dışı kalmasına yol açtı. Bu durum, ATM dolum sıklığını artırarak maliyetleri yükseltiyor. Bankalar, bu modeli kullanarak nakit yönetimini kontrollü hale getirmeyi ve güvenlik risklerini azaltmayı hedefliyor.
Kullanıcılar üzerindeki etkiler
Bu değişiklik, yüksek miktarda nakit çeken kullanıcıları şube içi ATM'lere yönlendirebilir. ATM kullanım alışkanlıklarında dönüşüm yaşanacak. Örneğin, acil durumlarda şube dışı makinelerin düşük limitleri sorun yaratabilir.
Öte yandan, bankalar için operasyonel giderler azalacak ve nakit akışı daha verimli yönetilecek. Kullanıcılar, banka uygulamaları veya web siteleri üzerinden şube içi ATM konumlarını kontrol ederek planlama yapmak zorunda kalacak.
Hangi bankalar etkileniyor?
Özellikle özel bankalar bu sisteme geçiş yapıyor; QNB Finansbank gibi bazıları öncü konumda. Diğer büyük özel bankaların da 2026'da takip etmesi bekleniyor. Kamu bankaları (Ziraat, Halkbank, Vakıfbank) hakkında henüz bilgi yok, ancak sektör genelinde yayılması olası. Resmi bir zorunluluk olmadığı için, bankalar kendi stratejilerine göre uyarlayacak.
